Chỉ số P/B trong đầu tư chứng khoán là gì? Nhà đầu tư cần biết gì về chỉ số này trước khi ra quyết định mua/bán cổ phiếu

Trong đầu tư chứng khoán, chỉ số P/B là một trong những chỉ số cơ bản mà nhà đầu tư cần nắm vững để đánh giá giá trị của một cổ phiếu.

Đối với những ai mới bắt đầu, chỉ số này có thể hơi khó hiểu, nhưng khi bạn nắm rõ bản chất, nó sẽ trở thành một công cụ hữu ích trong việc ra quyết định đầu tư.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu P/B là gì, cách tính, ý nghĩa của nó trong các ngành, đặc biệt là ngành ngân hàng, và cân nhắc các ưu - nhược điểm của chỉ số này.

Chỉ số P/B là gì?

Trong chứng khoán, chỉ số P/B (Price to Book ratio) hay tỷ số giá trên giá trị sổ sách là một chỉ số quan trọng giúp nhà đầu tư đánh giá giá trị của một cổ phiếu dựa trên mối quan hệ giữa giá thị trường của cổ phiếu và giá trị sổ sáchcủa doanh nghiệp đó.

Nói cách khác, chỉ số P/B cho biết nhà đầu tư sẵn sàng trả bao nhiêu cho mỗi đồng tài sản ròng của công ty.

Cách tính chỉ số P/B

Chỉ số P/B được tính dựa trên công thức sau:

P/B = Giá thị trường của cổ phiếu/Giá trị sổ sách của mỗi cổ phiếu

Trong đó:

• Giá thị trường của cổ phiếu là mức giá mà cổ phiếu đang giao dịch trên thị trường.
• Giá trị sổ sách trên mỗi cổ phiếu là giá trị tài sản ròng của công ty (sau khi trừ đi tất cả các khoản nợ) chia cho số lượng cổ phiếu đang lưu hành.

 

Ví dụ cụ thể

Giả sử chúng ta tính chỉ số P/B của tập đoàn FPT như sau:

• Giá thị trường của cổ phiếu FPT: 134.000 VNĐ (số liệu được lấy vào ngày 18/11/2024)
• Giá trị sổ sách trên mỗi cổ phiếu: 18.82 VNĐ

Ý nghĩa của chỉ số P/B là gì?

Chỉ số P/B giúp nhà đầu tư hiểu rõ hơn về giá trị mà họ đang trả cho mỗi đồng tài sản ròng của công ty. Nếu chỉ số P/B thấp (dưới 1), điều này có thể cho thấy cổ phiếu đang bị định giá thấp so với giá trị tài sản của công ty. Điều này có thể hấp dẫn với các nhà đầu tư tìm kiếm các cơ hội mua vào cổ phiếu với giá rẻ.

Tuy nhiên, chỉ số P/B cao không phải lúc nào cũng là xấu. Nó có thể cho thấy công ty đang hoạt động tốt, có triển vọng tăng trưởng cao, và nhà đầu tư sẵn sàng trả cao hơn cho giá trị tài sản của công ty. Vì vậy, chỉ số này chỉ thật sự có ý nghĩa khi so sánh giữa các công ty trong cùng một ngành.

Chỉ số P/B bao nhiêu là tốt?

Mức P/B "tốt" là một khái niệm khá tương đối, vì nó phụ thuộc vào ngành nghề và đặc điểm của từng công ty. Thông thường, chỉ số P/B nằm trong khoảng 1-3 được coi là hợp lý cho hầu hết các ngành. Dưới đây là các mức chỉ số P/B phổ biến và ý nghĩa của chúng:

P/B < 1: Điều này có thể cho thấy rằng cổ phiếu đang bị định giá thấp so với giá trị sổ sách của công ty.

Điều này có nghĩa là giá trị thị trường của cổ phiếu nhỏ hơn giá trị tài sản ròng của công ty. Tuy nhiên, cần xem xét các yếu tố khác như tình hình tài chính, triển vọng ngành, và khả năng phục hồi của công ty.

Đối với nhà đầu tư tìm kiếm giá trị, một chỉ số P/B dưới 1 có thể là một dấu hiệu của cơ hội mua vào, vì họ đang mua cổ phiếu với mức giá thấp hơn giá trị tài sản ròng.

Tuy nhiên, cần cẩn trọng vì chỉ số P/B thấp cũng có thể phản ánh rủi ro tiềm ẩn, như công ty đang gặp khó khăn tài chính hoặc triển vọng tăng trưởng thấp.

 

P/B từ 1 đến 3: Đây là mức hợp lý đối với phần lớn các công ty và có thể thể hiện sự cân bằng giữa giá trị sổ sách và giá thị trường. Đây là mức phổ biến cho các công ty trong nhiều ngành khác nhau, ngoại trừ những công ty có tài sản vô hình cao (như công nghệ).

Mức P/B trung bình này cho thấy cổ phiếu không quá đắt cũng không quá rẻ so với giá trị tài sản ròng, đặc biệt nếu công ty có triển vọng ổn định và đang hoạt động tốt.

P/B > 3: Điều này cho thấy thị trường sẵn sàng trả giá cao hơn nhiều lần so với giá trị sổ sách của công ty, nhà đầu tư đang kỳ vọng lớn vào tiềm năng tăng trưởng của công ty.

Lý do có thể là do công ty có thương hiệu mạnh, tài sản vô hình lớn (như công nghệ, bản quyền), hoặc kỳ vọng tăng trưởng cao.

Một chỉ số P/B cao thường phản ánh kỳ vọng tích cực từ nhà đầu tư về tiềm năng tăng trưởng của công ty. Tuy nhiên, điều này cũng đi kèm với rủi ro giá trị có thể bị định giá quá cao và nếu hiệu quả kinh doanh không đạt kỳ vọng, giá cổ phiếu có thể giảm mạnh.

Chỉ số P/B có ý nghĩa như thế nào trong ngành ngân hàng?

Trong ngành ngân hàng, chỉ số P/B là một công cụ quan trọng hơn so với các ngành khác. Điều này là do ngành ngân hàng có tài sản chính là các khoản vay và tiền gửi, và tài sản của họ được đánh giá trên sổ sách khá chính xác.

 

Vì vậy, chỉ số P/B được xem là một thước đo phù hợp để đánh giá tương quan đắt/rẻ giữa các ngân hàng, cụ thể như sau:

P/B thấp: Có thể phản ánh sự hoài nghi của nhà đầu tư về chất lượng tài sản của ngân hàng. Tuy nhiên, nếu P/B quá thấp, điều này cũng có thể là cơ hội cho các nhà đầu tư giá trị.

P/B cao: Thường thấy ở các ngân hàng lớn, có hệ thống quản trị tốt, và uy tín cao. P/B cao phản ánh sự kỳ vọng tích cực của nhà đầu tư đối với tiềm năng tăng trưởng của ngân hàng.

Ưu điểm và nhược điểm của chỉ số P/B

Ưu điểm của chỉ số P/B

• Đơn Giản và Dễ Áp Dụng: Chỉ số P/B được tính toán dễ dàng và có thể được hiểu rõ ngay cả bởi những nhà đầu tư mới bước chân vào thị trường.
• Phù Hợp Với Ngành Tài Sản Hữu Hình: Các lĩnh vực có tài sản hữu hình lớn như ngân hàng, bảo hiểm và bất động sản rất thích hợp để sử dụng chỉ số P/B nhằm đánh giá mức độ hấp dẫn của cổ phiếu.

 

• Khám Phá Cổ Phiếu Giá Trị Thấp: Nhà đầu tư có thể tìm thấy những cổ phiếu tiềm năng bị định giá thấp so với giá trị tài sản, giúp tối ưu hóa lợi nhuận từ các khoản đầu tư dài hạn.

Nhược điểm của chỉ số P/B

• Giới Hạn Đối Với Ngành Công Nghệ: Đối với các công ty có nhiều tài sản vô hình như thương hiệu và bản quyền, chẳng hạn như các công ty công nghệ, chỉ số P/B không phản ánh được toàn bộ giá trị thực tế của doanh nghiệp.
• Phụ Thuộc Vào Độ Chính Xác Của Giá Trị Sổ Sách: Chỉ số P/B chỉ đáng tin cậy nếu giá trị tài sản sổ sách của công ty được cập nhật chính xác và hợp lý.

 

• Thiếu Thông Tin Về Khả Năng Sinh Lời: Chỉ số P/B không phản ánh được mức độ sinh lời của tài sản, vì vậy để có cái nhìn toàn diện, nhà đầu tư nên kết hợp thêm các chỉ số khác như P/E, ROE,…

Nhìn chung, chỉ số P/B là một chỉ số quan trọng giúp đánh giá cổ phiếu, đặc biệt là trong các ngành nghề như ngân hàng và bảo hiểm, nơi tài sản sổ sách có độ chính xác cao.

Tuy nhiên, việc dựa hoàn toàn vào P/B để đánh giá cổ phiếu có thể gây ra sai lầm, đặc biệt khi gặp phải thị trường biến động hoặc các công ty có đặc thù riêng.

Vì vậy, nhà đầu tư nên sử dụng chỉ số này kết hợp với các chỉ số khác như P/E, ROE,... và trong bối cảnh cụ thể của từng ngành để có nhận định chính xác và đưa ra quyết định đầu tư phù hợp.

Đặc biệt, đối với những người mới tham gia thị trường, nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ hoặc nhà đầu tư bận rộn thì phương pháp đầu tư giá trị sẽ là chiến lược an toàn hơn.

Bằng cách phân tích báo cáo tài chính và nắm rõ mô hình kinh doanh của doanh nghiệp, nhà đầu tư có thể tìm ra các cổ phiếu theo triết lý Good Company, Cheap Price – nghĩa là chọn những doanh nghiệp tốt với mức giá rẻ hoặc hợp lý.

Mặt khác, bạn cũng có thể lựa chọn kênh đầu tư “Chọn mua cổ phiếu tốt để hưởng cổ tức”, lựa chọn những doanh nghiệp tốt, trả cổ tức đều đặn để có dòng tiền ổn định.

Tìm hiểu thêm về các khóa học của chúng tôi theo các phương pháp trên:

• Khóa học Đầu tư chứng khoán thông minh – The Intelligent Investor
• Khóa học Cổ phiếu hưởng cổ tức – Easy Dividend