Trong thế giới tài chính, việc nắm bắt xu hướng giá và đưa ra quyết định đúng thời điểm là yếu tố then chốt để thành công. Một trong những công cụ hỗ trợ đắc lực cho các nhà đầu tư chính là chỉ số RSI (Relative Strength Index).

Được phát triển bởi J. Welles Wilder vào năm 1978, RSI là chỉ báo kỹ thuật phổ biến giúp đo lường động lượng của giá tài sản và xác định các trạng thái mua quá mức (overbought) hoặc bán quá mức (oversold).

Với khả năng phân tích biến động giá trong ngắn hạn và trung hạn, RSI không chỉ giúp nhà đầu tư xác định thời điểm thị trường có khả năng đảo chiều mà còn hỗ trợ tối ưu hóa chiến lược giao dịch.

Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về cách tính RSI, ý nghĩa của chỉ số này trong phân tích kỹ thuật, và cách sử dụng hiệu quả để quản lý rủi ro trong đầu tư.

Xem thêm bài viết: Phân tích kỹ thuật là gì?

Chỉ số RSI là gì? Cách tính chỉ số RSI

RSI (Relative Strength Index) là một chỉ báo kỹ thuật được sử dụng trong phân tích kỹ thuật để đo lường sức mạnh hoặc độ yếu của giá chứng khoán trong một khoảng thời gian nhất định. Chỉ số này do J. Welles Wilder giới thiệu vào năm 1978.

Chỉ số RSI dao động trong khoảng từ 0 đến 100 và thường được sử dụng để xác định các tình trạng mua quá mức (overbought) hoặc bán quá mức (oversold) của tài sản:

Khi RSI > 70: Thị trường có thể đang trong tình trạng mua quá mức và có thể sắp xảy ra điều chỉnh giảm.

Khi RSI < 30: Thị trường có thể đang trong tình trạng bán quá mức và có thể sắp có sự hồi phục tăng giá.

RSI thường được tính dựa trên 14 phiên (14 ngày hoặc 14 tuần) và công thức tính chỉ số RSI là:

RSI = 100 - (100/1+RS)

Trong đó:

RS là tỷ lệ giữa mức tăng trung bình và mức giảm trung bình trong một khoảng thời gian cụ thể.

 

Tóm gọn RSI là một công cụ hữu ích để giúp các nhà đầu tư xác định thời điểm tốt để mua hoặc bán dựa trên xu hướng thị trường.

Ý nghĩa của chỉ số RSI trong giao dịch

Đường RSI dao động giữa 0 và 100, và được sử dụng để xác định hai vùng chính trên thị trường: Vùng quá mua và Vùng quá bán.

• Vùng quá mua (overbought): Khi chỉ số RSI vượt trên 70, điều này cho thấy thị trường đang ở trạng thái quá mua, giá có thể đã bị đẩy lên cao hơn mức cân bằng hợp lý. Điều này thường xuất hiện trong các xu hướng tăng và có thể là dấu hiệu rằng thị trường sắp đảo chiều giảm.
• Vùng quá bán (oversold): Ngược lại, khi RSI giảm dưới 30, nó báo hiệu rằng thị trường có thể đang bị bán quá mức, giá bị đẩy xuống thấp so với ngưỡng cân bằng. Tình huống này thường diễn ra trong các xu hướng giảm và có thể là chỉ dấu cho việc thị trường sắp phục hồi.

XEM THÊM: Lý thuyết Dow là gì?

Xác định xu hướng giá tương lai

Khi chỉ số RSI vượt quá ngưỡng 70, điều này cho thấy cổ phiếu đang nằm trong vùng quá mua, có nghĩa là giá cổ phiếu đã được đẩy lên quá cao so với giá trị thực tế của nó.

Trong trường hợp này, xu hướng thường thấy là giá cổ phiếu sẽ có khả năng điều chỉnh giảm trở lại. Đối với các nhà đầu tư, đây có thể là dấu hiệu cho thấy đã đến lúc cân nhắc việc bán cổ phiếu để bảo toàn lợi nhuận hoặc tránh rủi ro sụt giảm trong tương lai.

Ngược lại, khi chỉ số RSI giảm xuống dưới mức 30, cổ phiếu đang nằm trong vùng quá bán, điều này cho thấy giá cổ phiếu đã giảm mạnh và có thể thấp hơn so với giá trị thực.

Trong nhiều trường hợp, đây là dấu hiệu cho thấy giá có khả năng đảo chiều tăng trở lại. Nhà đầu tư có thể xem đây là một cơ hội mua vào, với kỳ vọng rằng giá sẽ phục hồi trong thời gian tới.

Xác định tính phân kỳ, hội tụ của giá

RSI không chỉ giúp nhà đầu tư nhận diện tình trạng quá mua hay quá bán mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc dự đoán xu hướng tương lai thông qua tín hiệu phân kỳ RSI. Đây là một công cụ mạnh mẽ để phát hiện sự thay đổi trong đà tăng hoặc giảm của giá cổ phiếu trước khi chúng xảy ra, bằng cách so sánh hành vi giữa giá và chỉ số RSI.

• Phân kỳ âm xảy ra khi giá cổ phiếu tiếp tục tăng, với đỉnh sau cao hơn đỉnh trước, cho thấy xu hướng tăng giá mạnh mẽ. Tuy nhiên, chỉ số RSI lại cho thấy đỉnh sau thấp hơn đỉnh trước trên cùng khung thời gian, tạo ra một tín hiệu cảnh báo rằng đà tăng đang yếu dần và có khả năng đảo chiều.
• Trong tình huống này, nhiều nhà đầu tư có thể nhận thấy đây là dấu hiệu của sự quá mua và có xu hướng chốt lãi hoặc tạm dừng việc mua thêm để tránh rủi ro giảm giá sau đó.
• Phân kỳ dương là tín hiệu ngược lại, khi giá cổ phiếu đang giảm, với đáy sau thấp hơn đáy trước, cho thấy một xu hướng giảm giá. Tuy nhiên, trên chỉ số RSI, đáy sau lại cao hơn đáy trước trong cùng khoảng thời gian, đây là dấu hiệu cho thấy áp lực bán đang suy yếu và có khả năng giá sẽ tăng trở lại.
• Đối với các nhà đầu tư, đây là cơ hội tiềm năng để mua vào với kỳ vọng giá sẽ phục hồi, hoặc ít nhất là hạn chế việc bán ra thêm nhằm không bỏ lỡ đà tăng giá sắp tới.

Phát hiện và sử dụng tín hiệu phân kỳ RSI hiệu quả có thể giúp nhà đầu tư xác định thời điểm chiến lược để ra quyết định giao dịch, tối ưu hóa lợi nhuận và quản lý rủi ro tốt hơn trong các xu hướng thị trường.

Hạn chế của chỉ số RSI

Chỉ số RSI là một chỉ báo mạnh mẽ trong việc phân tích dài hạn, đặc biệt hiệu quả khi theo dõi xu hướng và động lượng của tài sản. Tuy nhiên, vì RSI chỉ phản ánh động lượng, nên ngay cả khi có sự biến động lớn về giá trong một xu hướng nhất định, chỉ số này vẫn có thể duy trì ở mức quá mua hoặc quá bán trong một khoảng thời gian dài.

Ví dụ, nếu RSI rơi vào vùng quá bán và bạn quyết định mua vào với kỳ vọng giá sẽ tăng trở lại, nhưng sau đó giá vẫn tiếp tục duy trì ở vùng quá bán (dưới mức 30) trong suốt một tháng hoặc lâu hơn, bạn có thể đối mặt với rủi ro giá tiếp tục giảm.

Điều này có thể dẫn đến việc bạn bị thua lỗ hoặc phải chờ đợi rất lâu trước khi giá phục hồi. Tình huống tương tự cũng có thể xảy ra khi RSI ở mức quá mua, nơi giá có thể duy trì ở mức cao trong thời gian dài trước khi có bất kỳ sự điều chỉnh nào, gây khó khăn trong việc đưa ra quyết định bán.

Chỉ số RSI phát huy độ chính xác cao nhất khi thị trường đang trong giai đoạn biến động, nơi giá liên tục có sự điều chỉnh tăng và giảm thay vì bám theo một xu hướng cố định. Khi thị trường có sự chuyển động xen kẽ, RSI cung cấp tín hiệu rõ ràng hơn về các điểm mua hoặc bán tiềm năng.

Mặt khác, nếu RSI liên tục duy trì trong vùng quá mua hoặc quá bán, mà không có sự đảo chiều rõ ràng, việc ra quyết định đầu tư quá nhanh chóng có thể gây ra tổn thất. Đặc biệt, nếu bạn không nghiên cứu kỹ lưỡng và giá không sớm đảo chiều hoặc phải mất rất nhiều thời gian mới có sự điều chỉnh, rủi ro tài chính càng trở nên rõ ràng hơn.

XEM THÊM: Nến Nhật là gì?

Lưu ý khi sử dụng chỉ số RSI

• Chỉ số RSI không phải là công cụ toàn năng: Dù RSI là một công cụ hữu ích trong việc phân tích kỹ thuật, nhưng không thể coi nó như một công cụ "thần kỳ" có thể đảm bảo lợi nhuận trong mọi điều kiện của thị trường.
• Nhà đầu tư cần hiểu rằng không có chỉ báo nào hoàn hảo, do đó cần kết hợp RSI với các phương pháp phân tích và chỉ báo khác để có quyết định giao dịch chính xác hơn.
• Không nên chỉ dựa vào chỉ số RSI để giao dịch: Mặc dù RSI cung cấp nhiều thông tin quan trọng, việc chỉ dựa vào nó mà không xem xét các yếu tố khác trong phân tích thị trường có thể dẫn đến các quyết định giao dịch sai lầm. Nhà đầu tư nên luôn sử dụng RSI cùng với các chỉ báo khác để có cái nhìn tổng thể hơn về thị trường và đưa ra chiến lược hợp lý.
• Cảnh giác với các tín hiệu giả: Có thể xuất hiện các tín hiệu giả mạo khi RSI đạt đến các mức quá mua hoặc quá bán, dẫn đến các pha điều chỉnh ngắn hạn trong một xu hướng dài hạn. Nhà đầu tư cần thận trọng và xem xét các yếu tố như xu hướng chung, sự biến động của thị trường và khối lượng giao dịch trước khi đưa ra quyết định.
• Liên tục theo dõi và điều chỉnh chiến lược: Thị trường chứng khoán luôn biến động và điều chỉnh, vì vậy các nhà đầu tư cần thường xuyên xem xét và thay đổi chiến lược giao dịch của mình dựa trên tình hình thực tế.
• Khi sử dụng RSI, nhà đầu tư cần đánh giá hiệu quả của chỉ báo này theo thời gian và điều chỉnh chiến lược để phù hợp với biến động thị trường, giúp đảm bảo tính linh hoạt và hiệu quả trong giao dịch.

Kết luận

Chỉ số RSI (Relative Strength Index) là một chỉ báo kỹ thuật phổ biến trong phân tích chứng khoán, giúp nhà đầu tư xác định mức độ sức mạnh hoặc suy yếu của xu hướng giá. RSI dao động từ 0 đến 100 và thường được sử dụng để tìm ra các điểm đảo chiều tiềm năng trong xu hướng giá của cổ phiếu hoặc tài sản.

Cụ thể, khi chỉ số RSI lớn hơn 70, cổ phiếu có thể đang ở trong trạng thái quá mua, nghĩa là giá đã tăng quá cao và có khả năng điều chỉnh giảm. Ngược lại, khi RSI dưới 30, tài sản có thể đang trong tình trạng quá bán, cho thấy giá đã giảm quá mức và có thể sắp phục hồi.

Đối với những nhà đầu tư mới, chỉ số RSI là một công cụ hữu ích để xác định các thời điểm thích hợp để mua hoặc bán, nhưng điều quan trọng là không nên dựa hoàn toàn vào chỉ số RSI mà bỏ qua các yếu tố khác của thị trường. RSI hoạt động tốt nhất trong thị trường có sự biến động đều đặn giữa các pha tăng và giảm giá.

Trong thị trường có xu hướng mạnh (tăng liên tục hoặc giảm liên tục), RSI có thể duy trì ở mức quá mua hoặc quá bán trong thời gian dài mà không có sự đảo chiều, làm tăng rủi ro cho nhà đầu tư.

Do đó, cần kết hợp chỉ số RSI với các chỉ báo khác như MACD, đường trung bình động (MA) và phân tích khối lượng giao dịch để có được cái nhìn tổng thể hơn về thị trường.

Ngoài ra, người mới bắt đầu nên thận trọng với các tín hiệu giả mạo từ RSI, đặc biệt là khi RSI đạt mức quá mua hoặc quá bán nhưng giá cổ phiếu vẫn tiếp tục di chuyển theo hướng ban đầu.

Tín hiệu phân kỳ RSI (khi xu hướng giá và chỉ số RSI di chuyển ngược nhau) là một công cụ quan trọng khác mà nhà đầu tư cần nắm vững, vì nó có thể báo hiệu sự đảo chiều sắp tới trong xu hướng giá.

Không phải ai cũng có khả năng giao dịch theo chỉ số RSI thành công trên thị trường chứng khoán

Giao dịch theo RSI và kết hợp với các yếu tố khác khi phân tích kỹ thuật là một phương pháp mạnh mẽ giúp nhà đầu tư dự đoán xu hướng giá dựa trên dữ liệu lịch sử và các chỉ báo kỹ thuật. Tuy nhiên cách này chỉ phù hợp với những nhà đầu cơ chuyên nghiệp hoặc việc giao dịch cổ phiếu là công việc toàn thời gian cua họ.

Chính vì thế, chúng tôi không khuyến khích những nhà đầu tư mới tham gia vào thị trường chứng khoán hoặc những nhà đầu tư có công việc chính khác tham gia bằng phương pháp này, bởi vì việc này sẽ giúp bạn không thể tập trung vào công việc cũng như không đạt hiệu quả khi giao dịch bằng phương pháp trên.

Chúng tôi cho rằng, cách phù hợp nhất với nhóm đối tượng này khi tham gia vào thị trường chứng khoán chính là theo phương pháp đầu tư giá trị thông qua việc phân tích báo cáo tài chính, tìm hiểu công ty, để hiểu sâu được doanh nghiệp với triết lý Good Company, Cheap Price.

Mặt khác, bạn cũng có thể ủy thác số tiền của mình cho các công ty quản lý quỹ, để những người có chuyên môn rất giỏi trong lĩnh vực tài chính thay mình đầu tư.

Tìm hiểu thêm về các khóa học của chúng tôi theo các phương pháp trên:

• • Khóa học Đầu tư chứng khoán thông minh - The Intelligent Investor
  • Khóa học Chọn mua chứng chỉ quỹ - Easy Fund.